Αθηναϊκή Λέσχη
Ο Παύλος Καλλιγάς πρώτος πρόεδρος της Αθηναϊκής Λέσχης 1875-1881
Η Αθηναϊκή Λέσχη είναι λέσχη αγγλικού τύπου των Αθηνών.
Ιδρύθηκε το 1875 ύστερα απο πρωτοβουλία του Μιχαήλ Μελά και είναι το μακροβιότερο και αυστηρότερο κλειστό ανδρικό κλαμπ της Αθήνας. Πρώτος πρόεδρος ήταν ο Παύλος Καλλιγάς (1875-1881). Σύμφωνα με το καταστατικό, ο επιτρεπόμενος αριθμός μελών είναι τα χίλια άτομα ενώ οι γυναίκες δεν έχουν δικαίωμα συμμετοχής.
Για να γίνει κάποιος μέλος στην Αθηναϊκή Λέσχη θα πρέπει πρώτα να προταθεί από 2 μέλη με πενταετή θητεία και ύστερα να εγκριθεί διαδοχικά από το διοικητικό συμβούλιο και την γενική συνέλευση. Η ετήσια συνδρομή είναι 700 ευρώ ενώ η εγγραφή 1.500 ευρώ. Οι υπουργοί θεωρούνται αυτομάτως μέλη και δεν χρειάζεται να περάσουν τη διαδικασία έγκρισης. Μία από τις δραστηριότητες της Λέσχης είναι η ξιφασκία.
Το παλίο κτήριο της Αθηναϊκής Λέσχης επί των οδών Πανεπιστημίου και Αμερικής ανήκε στον Μιχαήλ Μελά. Πρόεδροι κατά καιρούς έχουν διατελέσει οι: Παύλος Καλλιγάς, Μιχαήλ Μελάς, Ανδρέας Αυγερινός, Βασίλειος Μ. Μελάς, Δημήτριος Κιουσόπουλος, Περικλής Πιερράκος Μαυρομιχάλης, Αλέξανδρος Σούτσος κ.ά.
Άρθρο από τον ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΤΥΠΟ
«Κάθε μέτοχος που μπαίνει εις της Λέσχης τα σαλόνια/πρέπει να χει αλειμμένο το κεφάλι με κολώνια/ να ναι σ’ όλα Φαναριώτης και την μόδα να ηξεύρει, να χη πούρα της Αβάνας, να μην πίνει το σαλέπι και να φέρεται εις όλας τας κυρίας όπως πρέπει». Αν ο ανώνυμος που υπογράφει τα παραπάνω στιχάκια (δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα «Αριστοφάνης» το 1885) σατίριζε σήμερα την Αθηναϊκή λέσχη με ένα ποίημα, ο τίτλος του δεν θα ήταν «Λέσχη των Αριστοκρατών» αλλά «Λέσχη των επόμενων εκλογών».
Κρυφά ραντεβού και φανερές καραμπόλες
Πρωταγωνιστές των πολιτικών μεσημεριών στην αθηναϊκή λέσχη είναι σήμερα οι Προκόπης Παυλόπουλος, Γιάννης Παπαθανασίου, Γιώργος Αλογοσκούφης, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, Γιάννης Βαρβιτσιώτης, Πέτρος Μολυβιάτης, Στέφανος Μάνος, Βασίλης Κοντογιαννόπουλος κ.α. Σχεδόν καθημερινά, πατούν το «κομβίον» για τον όγδοο.
Εκεί, τα τραπέζια είναι στρωμένα με λευκά κολλαριστά τραπεζομάντιλα και το τάγμα των σερβιτόρων βρίσκεται σε πλήρη εγρήγορση. Σε κάθε γόνατο, η ίδια φρεσκοσιδερωμένη πετσέτα, σε κάθε παρέα το ίδιο θέμα συζήτησης: εκλογές, τώρα, αύριο, πότε;
Πολιτικές αναλύσεις
Μεταξύ τυρού και αχλαδιού, οι Έλληνες πολιτικοί, αναλύουν τις τελευταίες εξελίξεις της επικαιρότητας, ανταλλάσσουν απόψεις και κάνουν προβλέψεις. Σε μια αίθουσα μικρή χωρίς μουσική υπόκρουση, δύσκολα μπορείς να ακούσεις τι επισημαίνει ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης στον Γιώργο Αλογοσκούφη. Ή τι είπε ο επίτιμος πρόεδρος του Αρείου Πάγου, Βασίλης Κόκκινος στον υπουργό Οικονομίας, Γιάννη Παπαθανασίου. Κάποιοι καπνίζοντας δήθεν αδιάφορα, εστιάζουν δεξιά προς τον παλιό καθρέφτη. Δεν κοιτάζουν την επιγραφή «το κάπνισμα δεν απαγορεύεται, ευχαριστούμε που δεν καπνίζετε». Προσπαθούν μάταια να διαβάσουν τα χείλη του Γιάννη Βαρβιτσιώτη. Όλοι μιλούν ακατάπαυστα. Εξαιρουμένου όμως του τραπεζιού, στο οποίο συζητούν δύο υπερήλικες, με εμφανή τα προβλήματα βαρηκοΐας τους, όλες οι συζητήσεις γίνονται χαμηλόφωνα σχεδόν πριβέ. Αν ήταν εντελώς πριβέ, θα είχαν επιλέξει το μικρό δωματιάκι με την τραπεζαρία 16 ατόμων που βρίσκεται στο βάθος και «δεν είναι μόνο για τον πρωθυπουργό είναι για όποιον θέλει ένα κλειστό γεύμα».
Η πολιτική και πνευματική δραστηριότητα είναι εδώ και 134 χρόνια συνυφασμένη με την λέσχη. Στα εκατοστά γενέθλιά της, τα αφιερώματα στον τύπο έχουν τίτλο «Η Λέσχη των 27 πρωθυπουργών» και αναφέρονται στους Δεληγιάννη, Κυριακούλη Μαυρομιχάλη, Τρικούπη, Καλογερόπουλο, Θεοτόκη, Ράλλη, Δεμερτζή, Διομήδη, Σοφούλη, Βενιζέλο, Παπανδρέου, Τσαλδάρη κ.α. Στους σκοπούς της λέσχης είναι επίσης η ενασχόληση με τα σπορ- η λέσχη παινευέται ήδη για έξι Ολυμπιονίκες ξιφομάχους. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι πολιτικοί που γευματίζουν τις καθημερινές, τρεις ορόφους πάνω από την αίθουσα ξιφασκίας, επιδιδονται σε πρωτάθλημα «σπάθης ομαδικό» για να λύσουν τις διαφωνίες τους ή ότι δεν σηκώνουν μύγα στο σπαθί τους.
Εντός Αθηναϊκής Λέσχης όλοι κρατούν τους τύπους. Μόνο χέρια διασταυρώνονται παρά τις όποιες πολιτικές διαφορές. Αυτό δεν συνέβαινε ακριβώς μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο, τότε που οι διαμάχες μεταξύ Βενιζελικών και βασιλικών είχαν χωρίσει τη λέσχη στα δύο (την οχταετία 1917-1925, δεν ψηφίστηκε ούτε ένα μέλος, γιατί οι βασιλικοί καταψήφιζαν τους βενιζελικούς και αντίστροφα). Λέγεται μάλιστα ότι ο τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος δεν δεχόταν να συμφάγει στον ίδιο χώρο με τον Ελευθέριο Βενιζέλο κι αν τυχαία συνέπιπταν οι ώρες τους στην λέσχη, ένας από τους δύο αποχωρούσε χωρίς να ανταλλάξουν ματιά.
Η γλώσσα του σώματος, μαρτυρά παγωμένες χειραψίες. Λίγες έχουν τη θερμοκρασία του κόκκινου κρασιού που ρέει στα ποτήρια. Κάποιες βέβαια, είναι διαφορετικές. Όπως του Στέφανου Μάνου και του Βασίλη Κοντογιαννόπουλου ή του Πέτρου Μολυβιάτη, του Προκόπη Παυλόπουλου και του Σταύρου Ψυχάρη που είναι τόσο θερμές όσο το κοκκινιστό μοσχαράκι με τα κολοκυθάκια- σπεσιαλιτέ του μάγειρα (ο οποίος μαγειρεύει αυστηρώς ελληνική κουζίνα και οι θαμώνες της λέσχης «δεν τον αλλάζουμε με τίποτα»).
Ξενάγηση στο "άβατο" της αθηναϊκής ελίτ
Η κυρία Λίνα Τσαλδάρη, έφαγε πόρτα. Μπροστά στα μάτια του άντρα της, πρωθυπουργού της Ελλάδος. Κι εκείνος αντί να εισηγηθεί την απόλυση των δύο θυρωρών, τους χαιρέτησε εγκάρδια. Έναν αιώνα και μερικές δεκαετίες αργότερα, περνάω δίπλα από τον καναπέ- «πιε ντε μουζέ» όπου η σύζυγος του πρωθυπουργού, μαζί με τις άλλες κυρίες της υψηλής αθηναϊκής κοινωνίας περίμεναν τα απογεύματα άντρες τους.
Ο κύριος Παναγιώτης Αντωνάκης, με ευγένεια που θα ζήλευε ο μεγαλύτερος Βρετανός τζέντλεμαν κλείνει την πόρτα του ασανσέρ αφήνοντας απέξω τα έξι αυστηρά βλέμματα, των πρώτων μελών που μέσα από τα κάδρα τους, παρακολουθούν την είσοδό μου . Γυναίκα θα ξεναγηθεί στο «άβατο»; Αισθάνομαι πως έχω διαπράξει ύβρη στον Λεσχηνόριο Απόλλωνα, που προστατεύει το αυστηρότερο και μακροβιότερο κλαμπ αγγλικού τύπου της Αθήνας.
«Οι κυρίες, όπως εσείς, είστε δεκτές μόνον στον 8ο και πουθενά αλλού. Μέχρι προ διετίας οι κυρίες ήρχοντο αποκλειστικά με τους συζύγους». Ενώπιον όλων των πορτρέτων, των παλαιών προέδρων της Αθηναϊκής Λέσχης, συναντούμε τον τωρινό πρόεδρο, τον δικηγόρο κύριο Επαμεινώνδα Παπαηλιού. «Για όλους τους προέδρους υπάρχει χώρος στην αίθουσα των αποθανόντων» λέει γελώντας, καθώς βγαίνει από το γραφείο του, συνοδευόμενος από τους ήχους μιας παλιάς γραφομηχανής που δουλεύει στο βάθος. Μαζί με τον κύριο Αντωνάκη, υποκρίνονται για λίγες ώρες πως δεν βλέπουν τις επιγραφές «Αυστηρώς μόνον δια μέλη» και μας ξεναγούν σε μία από τις πιο διακεκριμένες λέσχες ανδρών, ολόκληρου του κόσμου. «Την “αδερφή” της αντίστοιχης γαλλικής”» λένε με περηφάνια.
Από τον 9ο όροφο, η Αθήνα σου χαρίζεται από τον Πειραιά ως τον Υμηττό και από την Ακρόπολη ως το Αιγάλεω κατεβαίνουμε στον 4ο, με την ίδια αίσθηση. Σαν να μας διηγείται ιστορίες μια γιαγιάς 134 ετών η οποία επιμένει στην κλασική αρχοντιά, μιλάει όπως ακριβώς ο Εμμανουήλ Ροίδης και έχει επιβιώσει από τους απελευθερωτικούς πολέμους.
Οι απαγορευμένοι όροφοι
Τα πάντα έχουν βρει την θέση τους στον χώρο, από το 1971. Τότε το νεοκλασικό σπίτι, το οποίο αγόρασε η λέσχη από τους κληρονόμους του Παύλου Μελά, μετατράπηκε σε 9όροφο κτίριο «υψηλών ανέσεων»: ηλεκτρικό, κεντρική θέρμανση, πολυέλαιοι, κρύσταλλα Waterford και έπιπλα από Αγγλία, συνέστησαν το νέο αρχοντικό Μέγαρο της Αθηναϊκής Λέσχης. Περπατώντας πάνω σε κόκκινο βελούδο, κατεβαίνουμε στον 7ο όροφο. Το «φλυαριτήριον», δηλαδή το μεγάλο σαλόνι στο οποίο «συζητούν τις καθημερινές, οι εξέχουσες προσωπικότητες της αθηναϊκής κοινωνίας» καλύπτεται από 80 τετραγωνικά μέτρα, περσικού χαλιού. «Έχετε ξαναδεί τόσο μεγάλο χαλί;» μας ρωτάει ο κύριος Αντωνάκης ενώ κατευθυνόμαστε στο αναγνωστήριο, με το μεγάλο τραπέζι, όπου μπορεί κανείς να βρει όλο τον ημερήσιο ελληνικό και ξένο τύπο. «Το μόνο παιχνίδι που επιτρέπεται είναι το μπριτζ» επισημαίνει ο πρόεδρος καθώς κατεβαίνουμε στον 6ο, στην μεγάλη αίθουσα διαλέξεων και εκδηλώσεων.
Εκεί υπάρχει η αίθουσα της βιβλιοθήκης και η αίθουσα μπριτζ - το μόνο παιχνίδι που επιτρέπεται. Στην αίθουσα μπιλιάρδου ακούγονται φωνές. «Δύο εναντίον ενός» φωνάζει ο πάλαι ποτέ γενικός γραμματέας του Υπουργείου Παιδείας κύριος Παπαπάνος κρατώντας την στέκα του σαν γενναίος πολεμιστής του 1940.
«Αν αθλείται; Να δείτε τι ασκήσεις κάνει! Ακόμα και τον Αύγουστο, όταν η λέσχη είναι κλειστή, την ανοίγουμε για να κάνει γυμναστική». Ο πέμπτος όροφος γεμίζει καθημερινά με παιδιά που κάνουν μάθημα ξιφασκίας.
Με μέλη της οποίας βρέθηκε ο Κώστας Καραμανλής ...Ανάμεσά τους ήταν κάποτε πρίγκιπες, πρέσβεις και βασιλιάδες που ποζάρουν σε αναμνηστικές φωτογραφίες, κρατώντας τα μετάλλιά τους.
«Θα μείνει η λέσχη…Και βέβαια θα διατηρηθεί ζωντανή, δεν θα μετατραπεί σε μουσείο» λέει ο κύριος Αντωνάκης την ώρα που φεύγουμε. Βουτώντας μέσα σε έναν πίνακα ζωγραφικής που απεικονίζει την Αθήνα του 1910, βγαίνουμε στην Πανεπιστημίου που πήζει από την κίνηση.
Οι 1.000 εκλεκτοί
«Αυτό είναι το ψηφοδέλτιο» λέει ο πρόεδρος της λέσχης που αριθμεί σήμερα περίπου 1000 μέλη, σύμφωνα με τους όρους του καταστατικού. Ανοίγει ένα χαρτί στο μέγεθος της προμετωπίδας της Χάρτας του Ρήγα, η οποία κοσμεί τον απέναντι τοίχο. Για να γίνει κανείς μέλος στην Αθηναϊκή Λέσχη, πρέπει να προταθεί από δύο μέλη με δεκαετή θητεία. «Έπειτα υπόκειται σε εκλογή από την γενική συνέλευση». Η ψηφοφορία είναι μυστική, δεν επιτρέπεται εξουσιοδότηση, υπάρχει μια λίστα, «και διαγράφουμε ποιον δεν θέλουμε».Αυτό γίνεται 2 φορές τον χρόνο με αποτέλεσμα πολλές αιτήσεις να εκκρεμούν. Η ετήσια συνδρομή είναι 700 ευρώ και η εγγραφή 1.500 ευρώ.
Στη λέσχη απαγορεύονται αυστηρά τα τζιν παντελόνια
Οι υπουργοί θεωρούνται αυτομάτως μέλη και δεν χρειάζεται να περάσουν την διαδικασία έγκρισης. «Τα τελευταία χρόνια, ο μέσος όρος ηλικίας των μελών έχει μειωθεί. Παλαιότερα, ο μέσος όρος ηλικίας ήταν 70. Τώρα είναι γύρω στα 60. Ο νεότερος είναι 35 ετών. Για να γίνεις μέλος βέβαια πρέπει να έχεις συμπληρώσει τα 30…» λέει ο κύριος Παπαηλιού, χαιρετώντας δύο παλαιά μέλη, που μόλις κάθισαν στο «Φλυαρητήριον». Οι πολιτικοί συνιστούν ελάχιστο ποσοστό μελών. Οι περισσότεροι είναι γιατροί, ακαδημαϊκοί, επιχειρηματίες, ανώτατοι δικαστικοί και πρεσβευτές. Οι κύριοι φορούν υποχρεωτικά σακάκι και γραβάτα. Μόνο τα μεσημέρια του καλοκαιριού επιτρέπεται η είσοδος χωρίς γραβάτα και σακάκι. «Απαγορεύεται να έρχονται με τζιν, έστω κι αν σου λένε “είναι τζιν πολυτελείας”. Επιτρέπονται για τις κυρίες τα παντελόνια. Σορτς; Ε, όχι, δεν μας ήρθε ποτέ καμία με σορτς ευτυχώς! Γιαυτό τον λόγο δεν σκεφτόμαστε να κάνουμε πισίνα, αν και δεν προβλέπεται από το καταστατικό» λέει αστειευόμενος ο κύριος Παπαηλιού και ενώ «τα ρολόγια μας κροτούν». Ήρθε η ώρα του μεσημεριανού φαγητού.
