Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαϊκές τράπεζες θεωρούνται πλέον τόσο κρίσιμα που οι Ευρωπαίοι ηγέτες φαίνονται αποφασισμένοι να τους επιβάλουν μια υποχρεωτική ανακεφαλαιοποίηση καθώς και την εσπευσμένη αλλαγή στους κεφαλαιακούς τους κανόνες. Αν και οι σχετικές αποφάσεις πρόκειται επισήμως να ληφθούν κατά την ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής, την ερχόμενη Κυριακή 23 Οκτωβρίου, οι διαδικασίες φαίνεται ότι έχουν ήδη δρομολογηθεί. Η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή διεξάγει
έναν νέο γύρο τεστ αντοχής των τραπεζών, ζητώντας από τις υπό εξέταση τράπεζες να αποτιμήσουν τον αντίκτυπο των εκπτώσεων που κάνει η αγορά στη ονομαστική αξία των χαρτοφυλακίων κρατικών τίτλων τους προκειμένου να διαπιστωθεί το μέγεθος της τρύπας που θα προκύψει στην κεφαλαιακή τους βάση από το ‘κούρεμα’ του προβληματικού χρέους. Ενώ ο Γερμανός Υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έδωσε χτες στο Βερολίνο και το σχετικό – σφιχτό – χρονοδιάγραμμα: οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα κληθούν να ενισχύσουν την κεφαλαιακή τους επάρκεια ως τις 30 Ιουνίου του 2012.
Οι ευρωπαϊκές τράπεζες βεβαίως έχουν κηρύξει αντάρτικο και έχουν διακηρύξει ότι σε περίπτωση που οι αρχές επιχειρήσουν να τις υποχρεώσουν να πιάσουν τον φημολογούμενο στόχο 9% του δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, εκείνες δεν θα αντλήσουν νέα κεφάλαια αλλά θα συρρικνώσουν τους ισολογισμούς τους. Πλην όμως πρόκειται για μια επικίνδυνη επιλογή που μπορεί να οδηγήσει σε πιστωτικό κραχ την ήδη αδύναμη οικονομία της Ευρωζώνης. Σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg, γαλλικές, βρετανικές, ιρλανδικές, γερμανικές και ισπανικές τράπεζες έχουν ήδη επεξεργαστεί σχέδια συρρίκνωσης του προϋπολογισμού τους κατά 775 δις ευρώ μέσα στην επόμενη διετία – που όπως όμως πολύ σωστά επισημαίνoυν πηγές αναλυτών του Λονδίνου, είναι πολύ αμφίβολο αν τελικά θα υλοποιηθούν καθώς αν όλες οι ευρωπαϊκές τράπεζες βγουν ταυτόχρονα πωλητές, πού θα βρεθεί ο αγοραστής;..
Τουτέστιν, βρισκόμαστε στην αρχή ενός εξαμήνου που θα σημαδευτεί από μια ισχυρή διελκυστίνδα πιέσεων και αντιπιέσεων μεταξύ των Ευρωπαίων τραπεζιτών και των πολιτικών αρχών της Ευρωζώνης με την κάθε πλευρά να δίνει άγριες μάχες με τα όποια μέσα αλλά και τα όποια επιχειρήματα μπορεί.
Ένα προκλητικό ερώτημα που το λόμπι των τραπεζιτών έθεσε λοιπόν χτες, μέσα από τις σελίδες της Wall Street Journal, και με αρκετή πειστικότητα, είναι το εξής: Πιστεύετε σοβαρά ότι το πρόβλημα της Ευρωζώνης είναι οι τράπεζες; Ή μήπως είναι αντιπερισπασμός που αποσπά την προσοχή από το πραγματικό πρόβλημα που δεν είναι άλλο από την έλλειψη συνολικής ζήτησης;
Για του λόγου το αληθές παραπέμπουν στην τελευταία εξαμηνιαία έρευνα της ΕΚΤ για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που έγινε την άνοιξη του 2011. Μεταξύ άλλων ερωτημάτων, είχε ζητηθεί την άνοιξη από τις επιχειρήσεις να υποδείξουν τα πιο πιεστικά τους προβλήματα κι εκείνες υπέδειξαν τις ‘χαμηλές πωλήσεις’. Η έλλειψη πελατών δήλωσε ότι είναι το βασικό τους πρόβλημα το 25% των μικρών και μεσαίων ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και το 18% των μεγάλων επιχειρήσεων –πίσω από τον ‘ανταγωνισμό’ και το ‘κόστος παραγωγής και εργασίας’ για τις μεγάλες. Αντίθετα, η ‘πρόσβαση σε τραπεζική χρηματοδότηση’ ήταν το πιο πιεστικό πρόβλημα για το 15% των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και το 10% των μεγάλων.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες σωστά θεωρούν πως οι επικείμενες μεγάλες ζημιές από την κρίση της ευρωπαϊκής περιφέρειας μας υποχρεώνουν σε ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, επισημαίνει το επιχείρημα. Οι επαρκώς κεφαλαιοποιημένες τράπεζες είναι απαραίτητη συνθήκη για την οικονομική ανάπτυξη, πλην όμως ανεπαρκής. Όταν μια τράπεζα έχει καλή κεφαλαιοποίηση είναι πιο πρόθυμη να δίνει δάνεια, αλλά τα κράτη δεν μπορούν να υποχρεώσουν τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές να δανείζονται: μόνο η ζήτηση και το θετικό οικονομικό κλίμα το κάνει. Όσες κεφαλαιακές ενέσεις στις τράπεζες κι αν κάνει η Ευρωζώνη, προκειμένου να τις προστατέψει από τις ζημιές των ελληνικών, ιρλανδικών ή πορτογαλικών ομολόγων και να στηρίξει την Ιταλία και την Ισπανία, η καταναλωτική ζήτηση θα παραμείνει αδύναμη όσο κρατά αυτή η καταραμένη λιτότητα. Οι επιχειρήσεις δεν θα κάνουν επενδύσεις ούτε θα προσλαμβάνουν. Η ξέφρενη επιδίωξη της δημοσιονομικής λιτότητας από τα κράτη έχει ως αποτέλεσμα οι μισθοί να παραμένουν στάσιμοι στο Βορρά, ενώ στην περιφέρεια της Ευρωζώνης να μειώνονται, επιδεινώνοντας το χρέος των νοικοκυριών και κρατών. Υπό αυτές τις συνθήκες η ανεργία θα παραμένει υψηλή και η ζήτηση χαμηλή, καταλήγουν – και δυστυχώς έχουν δίκιο. Μήπως το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να αναζητήσουμε τρόπους ώστε να εγκαταλειφθεί η ευρωπαϊκή λιτότητα τώρα;
