Την περασμένη Τετάρτη, ο πατέρας του Αρτούρο Ρομάν Μεντίνα έφτασε σ’ αυτή τη μεθοριακή πόλη ύστερα από κλήσεις που έλαβε από το συγκεκριμένο τηλέφωνο. Ήλπιζε και φοβόταν ότι θα έβρισκε τους δύο γιους του. Τις τελευταίες δύο εβδομάδες, οι αρχές φέρνουν συνεχώς
πτώματα από μαζικούς τάφους κοντά στο Σαν Φερνάντο. Ο αριθμός τους έχει φτάσει ήδη τα 145. Κάθε φορά που ανακαλύπτεται ένας τάφος, συγκεντρώνεται ένα πλήθος ανθρώπων που αναζητούν τους χαμένους συγγενείς τους. Άλλοι κρατούν φωτογραφίες, άλλοι τείνουν το μπράτσο τους για να τους πάρουν αίμα και να ελέγξουν το DNA.Οι εικόνες αυτές δείχνουν κάτι που οι αρχές προσπαθούν να κρύψουν: τμήματα του βορείου Μεξικού, περιλαμβανομένου του μεγαλύτερου μέρους της πολιτείας Ταμαουλίπας όπου βρίσκεται το Σαν Φερνάντο, βρίσκονται εδώ και αρκετό καιρό υπό τον έλεγχο εγκληματικών συμμοριών. Και η κατάσταση θυμίζει Αφγανιστάν ή Σομαλία.
Το περασμένο καλοκαίρι, όταν ανακαλύφθηκε στην ίδια πόλη ένας τάφος με τα πτώματα 72 μεταναστών από την Κεντρική και Νότια Αμερική, η κυβέρνηση υποσχέθηκε ότι θα λάβει μέτρα. Παρά ταύτα, η Ταμαουλίπας παραμένει μια ακυβέρνητη (ή «αποτυχημένη») πολιτεία.
Ένοπλοι που πιστεύεται ότι συνδέονται με την οργάνωση Ζήτα δολοφόνησαν πέρυσι τον κυριότερο υποψήφιο για τη θέση του κυβερνήτη και οδήγησαν σε μαζική έξοδο από μια μικρή πόλη κοντά στα σύνορα. Τα χρήματα που πληρώνονται για εκβιασμούς είναι πλέον περισσότερα από αυτά που πληρώνονται για φόρους. Και οι τοπικοί αξιωματούχοι είτε τρομοκρατούνται είτε εξαγοράζονται: μέχρι στιγμής έχουν συλληφθεί 16 αξιωματούχοι της δημοτικής αστυνομίας για συμμετοχή σε απαγωγές και δολοφονίες.
«Πρόκειται για μία από τις περιοχές όπου οι τοπικές και ομοσπονδιακές αρχές δεν έχουν τον έλεγχο», λέει στους Νιου Γιορκ Τάιμς ο Έρικ Όλσον από το Διεθνές Κέντρο Γούντροου Ουίλσον, στην Ουάσινγκτον. «Είναι τραγικό, είναι θλιβερό, αλλά είναι η πραγματικότητα».
Για τη μεξικανική κυβέρνηση, τίποτα δεν είναι πιο προσβλητικό από το να τους λέει κάποιος από τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι έχουν χάσει τον έλεγχο. Όταν η Χίλαρι Κλίντον παρομοίασε πέρυσι το εμπόριο ναρκωτικών στο Μεξικό με μια εξέγερση, «όπου οι έμποροι ελέγχουν ορισμένα τμήματα της χώρας», πολλοί μεξικανοί βουλευτές έσπευσαν να την καταδικάσουν.
Οι τόνοι ανέβηκαν όταν αποκαλύφθηκε από έγγραφα που έδωσε στην δημοσιότητα ο ιστότοπος WikiLeaks ότι ο αμερικανός πρεσβευτής Κάρλος Πασκουάλ αμφισβήτησε τις ικανότητες του Μεξικού να καταπολεμήσει το εμπόριο ναρκωτικών, επικαλούμενος μάλιστα μεξικανό αξιωματούχο που εξέφραζε την ανησυχία ότι έχουν καταληφθεί ορισμένες περιοχές της χώρας από τα καρτέλ. Ο πρόεδρος Φελίπε Καλντερόν έγινε έξαλλος με την υπόθεση και απαίτησε την αποπομπή του πρεσβευτή, ο οποίος τον περασμένο μήνα παραιτήθηκε.
Οι διαμάχες αυτές δεν ενδιαφέρουν όμως τους κατοίκους της Ταμαουλίπας, που βλέπουν την κατάσταση να χειροτερεύει. Ο Ρομάν, πατέρας των δύο χαμένων παιδιών, καταγγέλλει ότι οι έλεγχοι των αρχών γίνονται πάντα στα ίδια σημεία, που οι συμμορίες γνωρίζουν και αποφεύγουν. «Η κυβέρνηση δεν κάνει τίποτα», λέει ο Αλφόνσο Ορτέγκα, που ο αδελφός του Μαρτίν εξαφανίστηκε πέρυσι ενώ κατευθυνόταν στην πόλη Ματαμόρος.
Πολλοί από τους αρχηγούς των συμμοριών έχουν υπηρετήσει στον μεξικανικό στρατό και χρησιμοποιούν την εμπειρία τους για να ασκούν τρομοκρατία. Καμιά τοπική εφημερίδα δεν έχει τολμήσει να δημοσιεύσει τις φωτογραφίες 17 υπόπτων για τις πρόσφατες δολοφονίες στο Σαν Φερνάντο.
Την περασμένη Τρίτη, ο υπουργός Εσωτερικών του Μεξικού Χοσέ Φρανσίσκο Μπλάκε Μόρα υποσχέθηκε ότι θα εξασφαλίσει τον έλεγχο όλων των δρόμων γύρω από το Σαν Φερνάντο και θα φροντίσει οι υπεύθυνοι των δολοφονιών να λογοδοτήσουν στη δικαιοσύνη. Όμως ελάχιστοι από όσους έχουν συλληφθεί μέχρι σήμερα έχουν καταδικαστεί. Και ο αιδεσιμότατος Φαουστίνο Αρμεντάρις, επίσκοπος του Ματαμόρος, αμφιβάλλει ότι θα υπάρξει οποιοδήποτε αποτέλεσμα από τις κυβερνητικές εξαγγελίες. «Ο καθένας κρίνεται από τα αποτελέσματα», λέει. «Όταν περνάς από τις πόλεις όλης αυτής της περιοχής αισθάνεσαι ιδιαίτερα ευάλωτος».
