Δεν είναι «σενάριο», αλλά μια λογική ερώτηση, αφού το λογικό σε μια χώρα τόσο πλούσια όσο η Ελλάδα θα ήταν να έχει συμβεί αυτό ακριβώς. Τα συνταξιοδοτικά Ταμεία της χώρας μας, αν είχαν πραγματικά αποθεματικά, θα τα είχαν επενδύσει σε κρατικά ομόλογα.
Αν η εθνική αποταμίευση ήταν αντίστοιχη εκείνης
που χρειάζεται η ανάπτυξη της χώρας, οι διαχειρίστριες τράπεζες θα είχαν επενδύσει πολλά περισσότερα σε τίτλους του Δημοσίου. Αν οι πολίτες της χώρας διαχειρίζονταν με πιο σύγχρονο και αποδοτικό τρόπο τις οικονομίες, αντί να τα βάζουν όλα σε μεγαλύτερα και ακριβότερα ακίνητα, μεγαλύτερο μέρος των οικονομιών τους θα είχε επενδυθεί, αμέσως ή εμμέσως, σε εθνικά ομόλογα.
Είμαι, λοιπόν, σίγουρος ότι η αντίδραση όλων στο ενδεχόμενο το ελληνικό κράτος να μην πληρώσει ένα ή μερικά ομόλογα, να κηρύξει μερική στάση πληρωμών ή, ακόμη χειρότερα, να προκηρύξει την πτώχευση της χώρας θα ήταν ήταν εξαιρετικά βίαιη. Η πιθανότητα να χρειαστούν ριζοσπαστικά μέτρα τήρησης της δημόσιας τάξης θα ήταν συντριπτικά ρεαλιστική. Οι πολίτες θα έσπευδαν να αναλάβουν τα ρευστά διαθέσιμα των οικονομιών τους από τους τραπεζικούς λογαριασμούς. Οι τιμές των βασικών προϊόντων θα εκσφενδονίζονταν. Κανείς δεν θα ανταποκρινόταν σε υπεσχημένες υποχρεώσεις. Οι κλοπές και η εγκληματικότητα θα απειλούσαν με ολοκληρωτική διαταραχή τη συμβίωση των πολιτών. Η ζωή, για κάποιο χρονικό διάστημα, θα γινόταν αφόρητη.
Στον πληθυσμό επικρατούν -φαίνεται μάλιστα πως αυτό συμβαίνει με σχετική πλειοψηφία- απόψεις που υποδεικνύουν ότι η οριστική άρνηση αποπληρωμής των εθνικών χρεών είναι ορθή. Ο Αλέξης Τσίπρας, για παράδειγμα, ζητεί «να μην πληρώσουν όσοι δεν δημιούργησαν την κρίση». Την άποψη αυτή προωθούν επίσης και μάλιστα με πολλή φαντασία επιτελείς κομμάτων και άλλοι αναλυτές. Ολοι μαζί προπαγανδίζουν την «εκ του ασφαλούς» απόρριψη της συνυπευθυνότητας που πρέπει να διακρίνει ένα ευνομούμενο μέλος της κοινότητας των εθνών και, βεβαίως, των διεθνών αγορών κεφαλαίου και χρήματος.
Το ελληνικό κράτος δεν οφείλει στους «πλουσίους» της γης. Οι περισσότεροι ιδιώτες που διαθέτουν αξιοζήλευτο πλούτο επενδύουν σε σύνθετα και περίπλοκα προϊόντα. Αναλαμβάνουν, κατά τεκμήριο, υψηλότατους κινδύνους με την αναμονή υψηλότατων αποδόσεων ή, πιο συχνά, τα επανεπενδύουν σε νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Στα ελληνικά ομόλογα έχει επενδυθεί σημαντικό μέρος των αποθεματικών συνταξιοδοτικών Ταμείων. Το ίδιο ισχύει για τις οικονομίες οικογενειαρχών και όσων «συντηρητικών» εργαζομένων της Ευρώπης και αλλού προτίμησαν τη σιγουριά των ομολόγων έναντι μετοχών ή δομημένων ομολόγων. Ελληνικά ομόλογα εμπιστεύθηκαν οι διαχειριστές κοινωνικών αποθεματικών δημόσιων Ταμείων και οργανισμών, όπως οι πετρελαϊκές εισπράξεις των Νορβηγών.
Στη διεθνή κοινότητα οι κανόνες είναι μάλλον απλοί. Σου φέρονται τόσο καλά όσο εσύ φέρεσαι στους άλλους. Γι’ αυτό χρειάζονται και γι’ αυτό υπάρχουν κανόνες συγκατοίκησης. Οι οποίοι πρέπει να τηρούνται με αυστηρότητα. Είναι απαράδεκτο να μην ψηφίζουν στη Βουλή, στο όνομά μας και όλοι μαζί, εκείνο τον νόμο που θα βεβαιώσει όσους εμπιστεύθηκαν το ελληνικό κράτος πόσο ψηλά έχουμε την υπόληψή μας και το καθαρό μας όνομα. Καθόλου ευχάριστο δεν είναι να βρίσκεσαι στην έκτακτη ανάγκη που σε έχουν φέρει τα λάθη σου και να ζητείς γι’ αυτό πρόσθετο δανεισμό. Ούτε νιώθεις άνετα όταν ψάχνεις τρόπους που θα σε διευκολύνουν να αποπληρώσεις ομαλά όσα δανείστηκες ή και πολύ λιγότερα, ώστε να μην ταφείς κάτω από το βουνό των χρεών. Είναι όμως εξευτελιστικό για τον Ελληνα πολίτη να νομίζουν ορισμένοι πολιτικοί και βουλευτές ότι μπορούν, στο όνομά του πάντοτε, να μετατρέψουν την Ελλάδα σε μπαταχτσή της παγκόσμιας οικονομίας.
Toυ Μπάμπη Παπαδημητρίου
