Μόνο ένα ισχυρό σοκ, όπως η άμεση απόλυση 100.000 δημοσίων υπαλλήλων, που θα στείλει σαφές μήνυμα σε αγορές και εταίρους ότι αλλάζει το μοντέλο τη ελληνικής οικονομίας, μπορεί να σώσει τη χώρα, τονίζει ο πρώην υπουργός Οικονομικών και επικεφαλής της «Δράσης» Στέφανος Μάνος.
Παράλληλα, ο κ. Μάνος υποστηρίζει ότι η ελληνική κυβέρνηση και όχι η τρόικα είναι υπεύθυνη για τη σημερινή τραγική κατάσταση, καθώς η πρώτη, όπως υποστηρίζει, κοροϊδεύει και αποπροσανατολίζει με ψεύτικα στοιχεία τη δεύτερη. Επιπλέον, προτείνει αντικατάσταση του Λουκά Παπαδήμου από τον Κώστα Σημίτη, με εξάντληση της τετραετίας, περιγράφει σε αδρές γραμμές τι θα συμβεί στην Ελλάδα αν επιστρέψουμε στη δραχμή, εξαπολύει επίθεση σε ΠΑΣΟΚ και ΝΔ και τέλος υπερασπίζεται την ελευθερία των αγορών.
Τελικά, θα χρεοκοπήσουμε;
Δυστυχώς, δεν είμαι αισιόδοξος και αυτό γιατί τα μεγάλα κόμματα δεν στέκονται στο ύψος των περιστάσεων. Η κρίσιμη ημερομηνία είναι στις 20 Μαρτίου, όταν και θα πρέπει να εξυπηρετήσουμε το ομόλογο των 14,5 δισ. ευρώ. Ωστόσο, ακόμα κι αν κλείσει η συμφωνία για το PSI, δεν είμαι καθόλου βέβαιος, το αντίθετο μάλιστα, ότι τα κόμματα θα στηρίξουν τις δύσκολες όσο και απαραίτητες αλλαγές που έχει ανάγκη η χώρα.
Χρεοκοπία σημαίνει επιστροφή στη δραχμή; Και τι θα συμβεί στη χώρα μας αν αυτό το ενδεχόμενο γίνει πραγματικότητα; Μήπως, όπως πιστεύουν όλο και περισσότεροι πολίτες, μέσα στην απογοήτευσή τους, η δραχμή είναι ο μόνος τρόπος για να κάνει η χώρα μία νέα, έστω πολύ δύσκολη, αρχή, με στόχο την επιστροφή στην παραγωγή και την αυτάρκεια;
Καταρχάς, χρεοκοπία, ακόμα και η τυπική, δεν σημαίνει επιστροφή στη δραχμή. Τουλάχιστον όχι αυτόματα. Χρειάζεται συστηματική προετοιμασία που δεν βλέπω να γίνεται και μία μεταβατική περίοδος αρκετών μηνών. Το πιο απλό : Θα πρέπει να τυπωθούν χαρτονομίσματα, χρειάζονται αρκετοί μήνες για κάτι τέτοιο. Αν τελικά αποφασιστεί η χώρα να επιστρέψει στη δραχμή θα ακολουθήσει μία δραματική περίοδος για τη χώρα. Δεν θα υπάρχουν λεφτά, όλοι θα τρέξουν να πάρουν τα ευρώ, θα μπλοκάρουν οι τράπεζες και θα επιστρέψουμε σε συνθήκες ανταλλακτικής οικονομίας. Σου δίνω ένα ψωμί για να μου δώσεις δύο πορτοκάλια. Τη δραχμή δεν θα τη θέλει κανένας από όσους συναλλάσσεται η χώρα. Η υποτίμηση θα είναι πολύ μεγάλη, πιθανώς να φθάσει τη σχέση 1 ευρώ για 1000 δραχμές. Εισάγουμε τη συντριπτική πλειονότητα των προϊόντων που καταναλώνουμε, τα οποία με το εθνικό νόμισμα θα γίνουν πολύ πιο ακριβά. Θεωρώ δε πρωτόγονη προσέγγιση αυτή που λέει ότι πρέπει να καταστραφούμε ολοσχερώς για να βάλουμε μυαλό.
Ξεπερνώντας λοιπόν το εφιαλτικό, όπως το περιγράψατε, σενάριο επιστροφής στη δραχμή, με ποιον τρόπο θα στείλουμε το ισχυρό μήνυμα στο οποίο αναφερθήκατε, για να σωθεί τελικά η χώρα;
Χρειάζονται θεαματικές κινήσεις, εντός του επόμενου διμήνου για να πειστούν οι πιστωτές. Δεν θα πείσουμε κανέναν, αν δεν γίνουν αλλαγές θεαματικές. Προτείνω, για παράδειγμα, να απολυθούν αμέσως 100.000 δημόσιοι υπάλληλοι. Έτσι μόνο θα δώσουμε ισχυρό μήνυμα ότι αγγίζουμε τις ιερές αγελάδες της Ελλάδας, ότι κάτι αλλάζει σε αυτή τη χώρα. Και αυτό βέβαια πρέπει να γίνει για να εξυγιανθεί ο δημόσιος τομέας και όχι μόνο γιατί το ζητάει η τρόικα.
Αντιλαμβάνεστε το κοινωνικό κόστος που θα έχει μία τέτοια απόφαση...
Οι άνθρωποι αυτοί δεν θα πάνε στον δρόμο, αλλά για τρία χρόνια μπορούν να παίρνουν το 70% των σημερινών μηνιαίων αποδοχών τους. Στο τέλος της τριετίας φεύγουν όμως οριστικά. Έχουν λοιπόν τρία χρόνια για να προσαρμόσουν τη ζωή τους, δηλαδή όρους πολύ καλύτερους από αυτούς του ιδιωτικού τομέα. Δεν είναι τόσο άγριο όσο ακούγεται. Τελικά, το κοινωνικό όφελος που θα προκύψει θα είναι πολύ μεγαλύτερο από το όποιο κόστος.
Ακόμα κι έτσι όμως δεν θεωρείτε ότι οι μαζικές απολύσεις θα βυθίσουν τη χώρα σε μεγαλύτερη ύφεση, καθώς θα μειωθεί αντίστοιχα η ρευστότητα και η κατανάλωση;
Δεν είναι το πρόβλημα στην Ελλάδα η κατανάλωση, αλλά η παραγωγή. Δεν θα υπάρξει μεγαλύτερο πρόβλημα από αυτό που υπάρχει σήμερα στην αγορά. Αν δουν οι αγορές όμως ότι κάτι αλλάζει θα δημιουργηθούν πολύ πιο ευνοϊκές συνθήκες για την ανάκαμψη και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Συμφωνείτε με τις προωθούμενες περικοπές στους μισθούς του ιδιωτικού τομέα;
Είναι λάθος οι οριζόντιες προσεγγίσεις στους μισθούς του ιδιωτικού τομέα και όπως λένε οι μελέτες δεν είναι αυτοί που ευθύνονται για τη χαμηλή ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Ξαναλέω: Το πρόβλημα της Ελλάδας είναι ότι υπάρχει ακόμα μία τεράστια ανισότητα μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα Οι ιδιωτικοί υπάλληλοι εργάζονται για να τρέφουν τους δημόσιους υπαλλήλους.
Ήταν λάθος η συνταγή του μνημονίου ή η κυβέρνηση ουσιαστικά δεν την εφάρμοσε;
Δεν υπάρχει συνταγή της τρόικας. Η τρόικα λέει γενικά πράγματα και ορίζει γενικές αρχές, στη βάση των στοιχείων που δίνει η ελληνική κυβέρνηση. Και δυστυχώς η παρέα του Βενιζέλου στο υπουργείο Οικονομικών, και λίγο πριν η παρέα του Παπακωνσταντίνου, καθοδηγεί και αποπροσανατολίζει την τρόικα, δίνοντας τα στοιχεία που αυτή θέλει και όχι τα πραγματικά. Δεν είναι ότι δεν διαπραγματευτήκαμε το πρώτο μνημόνιο, όπως πιστεύουν οι περισσότεροι, είναι ότι εμείς τους υποδείξαμε τι να κάνουν για να μεταφέρουμε το πολιτικό κόστος στην τρόικα και τη Μέρκελ.
Πώς κρίνετε τη μέχρι τώρα παρουσία της κυβέρνησης Παπαδήμου;
Στην πραγματικότητα είναι κυβέρνηση Παπανδρέου με πρωθυπουργό τον Παπαδήμο. Είναι αδικαιολόγητο το ότι ο νυν πρωθυπουργός δεν ζήτησε τίποτα κατά τον σχηματισμό κυβέρνησης του. Και είναι ενδεικτική η διαφορά με την κυβέρνηση Μόντι, που επέλεξε 15 σπουδαίους τεχνοκράτες και σε λίγες μέρες παρουσίασε ένα θηριώδες σχέδιο εξοικονόμησης και δεν δίστασε να πάρει, χωρίς πολλά-πολλά, δύσκολες αποφάσεις, όπως είναι η πλήρης απελευθέρωση του ωραρίου καταστημάτων.
Θα ήταν χρήσιμος ένας ανασχηματισμός;
Αν αλλάξουν οι τέσσερις υπουργοί προκαλούν τα πάντα, δηλαδή οι Βενιζέλος, Κουτρουμάνης, Λοβέρδος και Ρέππας, τότε θα ήταν χρήσιμος. Δείτε τι γίνεται με τα σκανδαλώδη περιθώρια κέρδους που έχουν οι φαρμακοποιοί και η πλάκα είναι ότι ο Λοβέρδος περνιέται και για μεταρρυθμιστής. Αλλά, ποιος σοβαρός άνθρωπος θα πάει να αναλάβει, για παράδειγμα, το ΥΠΟΙΚ όταν ξέρει ότι θα έχουμε εκλογές σε δύο μήνες; Πρέπει να ψάξουμε για νέα, άλλου είδους, κυβέρνηση, ενδεχομένως με νέο πρωθυπουργό που θα εξαντλήσει την τετραετία. Αυτός μπορεί να είναι ο διοικητής της ΤτΕ Γ. Προβόπουλος ή και ο Κ.Σημίτης, ο οποίος θα ήταν πιο ουσιαστικός σε επίπεδο πολιτικής διαχείρισης και σίγουρα πιο αποτελεσματικός. Μπορεί σε κάποιους το όνομα του Σημίτη να προκαλεί αρνητικούς συνειρμούς, αλλά το πρωτεύον είναι να σωθεί η χώρα και ο Σημίτης θα ήταν μία καλή επιλογή και σίγουρα αποτελεσματικότερη από τον Παπαδήμο. Θα κάνει τη δουλειά και θα αποσυρθεί.
Ποια η εκτίμησή σας για το αποτέλεσμα των επόμενων εκλογών; Θα είναι αυτοδύναμη η ΝΔ;
Μακάρι ο λαός να διαλύσει ΠΑΣΟΚ και ΝΔ. Αυτό που εύκολα ξέχασαν στη ΝΔ είναι ότι ο Σαμαράς έριξε τη ΝΔ και σταμάτησε μία σοβαρή προσπάθεια εξυγίανσης που είχε ξεκινήσει με εμένα επικεφαλής στο υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών. Οι Έλληνες ξεχνούν εύκολα, φαίνεται να ξεχνούν και την πενταετία Καραμανλή. Πέντε χρόνια κράτησε ο μύθος Καραμανλή, δύο χρόνια ο μύθος Παπανδρέου, ζήτημα είναι αν θα κρατήσει έξι μήνες ο Σαμαράς. Αυτό που έχει ανάγκη η Ελλάδα είναι ένα μέτωπο απέναντι σε ΠΑΣΟΚ-ΝΔ, μία τρίτη επιλογή που να εμπνέει ελπίδα και προοπτική. Για αυτό εργάζομαι συνεχώς με τη «Δράση. Υπάρχει έρεισμα στην κοινωνία, αλλά είναι δύσκολο να αλλάξει η κατάσταση. Ο κόσμος έχει σιχαθεί την πολιτική, δεν ασχολείται. Δυστυχώς η κατάσταση αντιμετωπίζεται λάθος από τους πολίτες, διότι ο καθένας οφείλει στον εαυτό του, πριν από όλα, να εμπλακεί, με τον δικό του τρόπο, στα Κοινά.
Είστε εκφραστής φιλελεύθερων θέσεων για την οικονομία. Κάποιος θα σας δικαίωνε για όσα είχατε έγκαιρα υποστηρίξει από τη δεκαετία του ’90 σχετικά με την ανάγκη εκσυγχρονισμού της ελληνικής οικονομίας, που τελικά ποτέ δεν πραγματοποιήθηκε. Σε διεθνές επίπεδο ωστόσο η απορρύθμιση των αγορών θεωρείται ο βασικός λόγος της κρίσης. Είναι δυνατόν, για παράδειγμα, κεφάλαια που δεν έχουν επενδύσει σε κρατικά ομόλογα να μπορούν να αγοράζουν CDS, να ποντάρουν ουσιαστικά στη χρεοκοπία των κρατών;
Είμαι υπέρ της ελευθερίας στην οικονομία, αλλά προσεγγίζω τα πράγματα πρακτικά όχι απλώς θεωρητικά. Το ηθικό δίδαγμα για την Ελλάδα είναι απλό και συνοψίζεται στο ότι δεν πρέπει να ξοδεύει το κράτος λεφτά που δεν έχει. Στο δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας, είναι να σαν να μου λέτε ότι δεν θα πρέπει να επιτρέπονται ανοιχτές πωλήσεις στο ΧΑ. Επενδύεις στη χρεοκοπία μίας χώρα, αλλά μπορείς να ποντάρεις και στην επιτυχία μίας χώρας. Είμαι διστακτικός για την επιβολή τέτοιων απαγορεύσεων στις αγορές. Είναι χρήσιμο το ποντάρισμα, όπως χρήσιμοι είναι και οι οίκοι αξιολόγησης, για να αποτρέπουν τις κυβερνήσεις από υπερβολές και την κακή οικονομική διαχείριση. Η κριτική πρέπει να επικεντρωθεί στο ότι συχνά είναι θολό το τοπίο των εν λόγω συναλλαγών και όσων προϊόντων συνδέονται με αυτές. Χρειάζεται περισσότερη διαφάνεια και όχι γενικές απαγορεύσεις τέτοιου τύπου.
