Το 15% ή τα 38 δισ. ευρώ εκτιμάται ότι έχουν προσεγγίσει τα δάνεια που εμφανίζουν καθυστέρηση στην αποπληρωμή τους, παρά τις συνεχείς ρυθμίσεις στις οποίες προχωρούν οι τράπεζες.
Η αναδιάρθρωση χορηγήσεων του παρελθόντος αποτελεί «μονόδρομο» για τη διατήρηση των επισφαλειών σε όσο το δυνατόν χαμηλότερα επίπεδα, καθώς η ύφεση που πλήττει την ελληνική οικονομία έχει οδηγήσει χιλιάδες ιδιώτες και επιχειρήσεις σε αδυναμία εξόφλησης των χρεών τους.
Εκτός από τις κινήσεις αναχρηματοδότησης στις οποίες προχωρούν οι εμπορικές τράπεζες, διέξοδο στους δανειολήπτες προσφέρει και ο νόμος για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά που θεσμοθέτησε στη χώρα μας το Πτωχευτικό Δίκαιο για φυσικά πρόσωπα, καθώς μέσα σε μόλις λίγους μήνες ισχύος του έχουν δικαιωθεί αρκετοί οφειλέτες. Επιπλέον, ειδική μέριμνα έχει ληφθεί για τους δημοσίους υπαλλήλους, οι οποίοι είδαν τους μισθούς τους να μειώνονται δραματικά, λόγω των μέτρων που έλαβε η κυβέρνηση για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος.
Κατά τη διάρκεια του 2011 εκτιμάται ότι κατέστησαν προβληματικά δάνεια συνολικού ύψους περί τα 12-13 δισ. ευρώ, ενώ δεν αναμένεται τουλάχιστον τους πρώτους μήνες της νέας χρονιάς ανακοπή των υψηλών ρυθμών αύξησής τους. Τα μεγαλύτερα προβλήματα εντοπίζονται στην καταναλωτική πίστη, όπου πλέον οι καθυστερήσεις υπολογίζεται ότι έχουν ξεπεράσει το 27% ή τα 9 δισ. ευρώ.
Στο ποσό αυτό περιλαμβάνονται και δάνεια που έχουν χορηγηθεί σε ελεύθερους επαγγελματίες που δανειοδοτήθηκαν μέσω προϊόντων αυτής της κατηγορίας για τη χρηματοδότηση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, οι οποίες ενδεχομένως σήμερα να μην υφίστανται. Ακολουθούν τα στεγαστικά δάνεια, όπου οι επισφάλειες εκτιμάται ότι έχουν προσεγγίσει το 15% ή τα 12 δισ. ευρώ, και οι επιχειρηματικές δανειοδοτήσεις, όπου οι καθυστερήσεις υπολογίζονται σε 14% ή 17 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με το “Βήμα της Κυριακής”, όπως επισημαίνουν τραπεζικά στελέχη, πλέον τα αρμόδια τμήματα που απασχολούνται με τις αναδιαρθρώσεις χρεών έχουν γίνει πολύ πιο έμπειρα σε σχέση με δύο χρόνια πριν, καθώς έχει περάσει από τα «χέρια» τους πλήθος περιπτώσεων δανειοληπτών που δεν τα βγάζουν πέρα. Ετσι, ενώ όταν ξεκίνησε η κρίση ένα δάνειο μπορεί να χρειαζόταν ρύθμιση δύο και τρεις φορές ώσπου να βρεθεί μια βιώσιμη λύση, πλέον οι τραπεζικοί μπορούν πιο εύκολα να καταλήξουν εξαρχής στη ρύθμιση που ταιριάζει καλύτερα στην κάθε χορήγηση.
Παρά ταύτα η ένταση και το βάθος της ύφεσης δεν επιτρέπει εφησυχασμό και οι τραπεζίτες προετοιμάζονται για ένα νέο κύμα πιέσεων το επόμενο διάστημα, με βάση και τις εκτιμήσεις για μεγάλη πτώση του ΑΕΠ και το 2012.
Εξάλλου αναμένεται αύξηση του αριθμού των δανειοληπτών που θα προσφύγουν στα Ειρηνοδικεία όλης της χώρας για την τακτοποίηση των οφειλών τους. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του ο Συμβολαιογραφικός Σύλλογος, οι εκκρεμείς αιτήσεις προς τα Ειρηνοδικεία έχουν πλέον φτάσει τις 150.000. Στις περισσότερες αποφάσεις έως τώρα κερδισμένα έχουν βγει τα νοικοκυριά. Αυτό συμβαίνει διότι είναι αρκετοί οι οφειλέτες με μηδενικά ή χαμηλά εισοδήματα με ιδιοκτησία μόνο κύριας κατοικίας που προστατεύεται από τη νομοθεσία ή ακόμη και κανενός ακινήτου.
Το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων προσφέρει τις ακόλουθες λύσεις:
-Επιμήκυνση της διάρκειας εξόφλησης: Στα στεγαστικά και ενυπόθηκα επισκευαστικά δάνεια που έχουν χορηγηθεί για αγορά, ανέγερση ή αποπεράτωση ενός ακινήτου αυξάνεται ο χρόνος εξόφλησης κατά 5 ή 10 έτη, με μέγιστη διάρκεια τα 40 έτη. Στα δάνεια μικροεπισκευών / βελτιώσεων η αύξηση ανέρχεται στα 5 έτη, υπό την προϋπόθεση ότι η συνολική διάρκεια εξόφλησης του δανείου δεν θα υπερβαίνει τα 15 έτη.
-Αναστολή πληρωμών: Εφόσον υπάρχει πρόδηλη αδυναμία ανταπόκρισης του δανειολήπτη στις δανειακές υποχρεώσεις, είναι δυνατή η εξέταση – κατά περίπτωση – αιτημάτων αναστολής εξυπηρέτησης του δανείου – όχι πέραν των δύο ετών, με επιμήκυνση της διάρκειας και με κατά περίπτωση καταβολή ή κεφαλαιοποίηση των τόκων της περιόδου αναστολής.
Τέσσερις λύσεις για να μειωθούν οι δόσεις
Οι δανειολήπτες που αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες στην αποπληρωμή των δόσεών τους έχουν συγκεκριμένες επιλογές ως προς τη ρύθμιση των οφειλών τους, ώστε να καταστούν εκ νέου εξυπηρετήσιμες.
Συγκεκριμένα:
1. Αλλαγή των όρων εξόφλησης. Η πρώτη κίνηση που πρέπει να κάνουν όσοι αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εξόφληση των δανείων τους είναι να απευθυνθούν στην τράπεζα με την οποία συνεργάζονται. Οι λύσεις που μπορούν να προσφέρουν τα πιστωτικά ιδρύματα ποικίλλουν και εξαρτώνται από το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο πελάτης τους. Ετσι μπορούν να προχωρήσουν στις ακόλουθες ρυθμίσεις:
* Να παράσχουν μια περίοδο χάριτος που μπορεί να φθάσει ως και τα δύο-τρία χρόνια, κατά τη διάρκεια της οποίας ο πελάτης καταβάλλει μόνο τους τόκους του.
* Να επιμηκύνουν την εναπομένουσα διάρκεια εξόφλησης του δανείου, ώστε να μειωθεί η μηνιαία δόση.
* Να αναστείλουν την πληρωμή των δόσεων για ένα διάστημα, το οποίο μπορεί να φθάσει ως και τα δύο έτη, ώσπου ο πελάτης να καταφέρει να αυξήσει τα εισοδήματά του.
* Εφόσον ο δανειολήπτης διαθέτει ακίνητη περιουσία την οποία είναι διατεθειμένος να προσημειώσει, υπάρχει η δυνατότητα μείωσης του επιτοκίου σε πολύ μεγάλο βαθμό και αύξησης της διάρκειας αποπληρωμής ακόμη και ως τα 30 έτη. Με τον τρόπο αυτόν η δόση πέφτει σε πάρα πολύ χαμηλά επίπεδα.
2. Αίτηση στο Ειρηνοδικείο. Σε περίπτωση που οι «διαπραγματεύσεις» με την τράπεζα δεν έχουν αποτέλεσμα, το επόμενο βήμα για τους δανειολήπτες αποτελεί η υποβολή αίτησης στο Ειρηνοδικείο, με στόχο τον δικαστικό διακανονισμό των οφειλών. Η διαδικασία αυτή μπορεί να γίνει και με τη βοήθεια ενός δικηγόρου ή καταναλωτικών οργανώσεων. Στην αίτηση θα πρέπει να αναγράφονται όλο το ιστορικό των δανειοδοτήσεων, η οικονομική κατάσταση του δανειολήπτη, ενώ θα πρέπει να κατατεθεί και ένα προτεινόμενο σχέδιο διευθέτησης των οφειλών.
3. Εξωδικαστικός συμβιβασμός. Συνήθως, προτού η υπόθεση φθάσει στο δικαστήριο, υπάρχει νέα διαπραγμάτευση μεταξύ της τράπεζας και του δανειολήπτη, για την εξωδικαστική διευθέτηση της διαφωνίας. Εφόσον υπάρχουν δάνεια από πολλές τράπεζες, μπορεί να επιτευχθεί συμβιβασμός αν επέλθει συμφωνία πιστωτών με απαιτήσεις άνω του 51% των συνολικών οφειλών.
4. Δικαστική απόφαση. Σε περίπτωση που και αυτές οι διαπραγματεύσεις δεν έχουν αίσιο τέλος, την τελική απόφαση για τη ρύθμιση των οφειλών παίρνει ο δικαστής. Το Ειρηνοδικείο μετά τον έλεγχο όλων των στοιχείων και εφόσον κρίνει ότι δεν επαρκούν τα περιουσιακά στοιχεία και τα εισοδήματα του οφειλέτη για την αποπληρωμή των δανείων του προχωρεί στη ρύθμισή τους. Αυτή μπορεί να περιλαμβάνει διαγραφή μέρους του χρέους. Το υπόλοιπο αποπληρώνεται σε διάστημα που μπορεί να φθάνει ως και τα 20 χρόνια, ενώ μπορεί να παρασχεθεί και περίοδος χάριτος ως και τέσσερα έτη.
